Introduction to Kamma

 Lecture notes của buổi ngoại khóa lớp CTCB9 

chắc sẽ là ngoại khóa cuối cùng của 2025

Bài ngoại khóa gồm 2 phần chính: Định nghĩa Kamma & Phân loại Kamma

I/ Định nghĩa Kamma

Kamma (nghiệp) = Action (hành động)

a/ Nghiệp theo góc nhìn của Phật giáo

Nghiệp - hành động được thực hiện theo 3 cách, thông qua thân, khẩu, ý 

Hành động được thực hiện dựa trên mong muốn về kết quả => động cơ của hành động là 1 dạng tham ái (desire). Luôn có 1 desire đằng sau mỗi hành động, desire đó có thể là thiện hoặc bất thiện. Tác nhân của nghiệp còn gọi là cetana (chủ ý). 

Đức Phật đã nói: Cetanaham bhikkhave kammam vadami - Chủ ý là nghiệp [vadami: I say, bhikkhave: các tỳ kheo]

=> "phương trình" mà Đức Phật đưa ra: kamma = cetana; Chủ ý đằng sau hành động chính là nghiệp và vì vậy rất quan trọng

các cách dịch TA của cetana: intention, will, volition (volition: the power of using one's will, the power of making ur own decisions) 

fun fact: desire tiếng Phạn là Kama, một từ khá giống với Kamma [và chiêm tinh Vedic có 1 bộ nhà nói về kama]

Nghiệp/hành động được xét đến theo 2 tiêu chí chính: Thiện và bất thiện (wholesome & unwholesome, kusala & akusala) 

Bất thiện (akusala): thúc đẩy bởi các hình thức của tham sân si (lobha dosa moha) 

Thiện (kusala): thúc đẩy bởi vô tham, vô sân, vô si (aka trí tuệ) 

Kể cả khi nghiệp (hành động) được thực hiện với sự sơ xuất, vẫn có thể tạo ra nghiệp bất thiện – do có nhân bất thiện là si (moha) đằng sau.

Từ equation kamma = cetana, có thể nói:

nghiệp là sản phẩm của lựa chọn & tự do ý chí 

tâm thức = kết quả của nghiệp (kết quả từ hành động)

“Mỗi người tiêu biểu cho một loại tâm thức đặc biệt” (theo Chánh kiến và Nghiệp)

Collective kamma (nghiệp chung): được tạo nên từ tâm lý đại chúng – tất cả những người sống chung trong 1 cộng đồng cùng hình thành 1 mô thức tác nghiệp, họ sẽ cùng hợp tác với nhau qua một số kiếp sống, chia sẻ cùng 1 loại kinh nghiệm. Nghiệp cộng đồng tạo thành các thế gian (loka) khác nhau.

Vipaka: quả của nghiệp

Người ta tin vào tiền định vì họ chỉ thấy quả mà ko thấy nhân, bởi vipaka là tiền định. Khi vận dụng tự do ý chí, ta ko còn lệ thuộc vào tiền định 

Thiện nghiệp mới có thể được tạo ra và giúp giảm ảnh hưởng của nghiệp xấu hoặc chuyển hóa quả xấu thành lợi ích, phục hồi sự cân bằng trong tương lai

Nghiệp không chỉ là quy luật thiết yếu của tiến trình trở thành/hữu sinh (being), mà nó chính là tiến trình đó (nghiệp là nhân tố chính thúc đẩy dòng luân hồi)

Mối liên quan giữa nghiệp và nhân cách, cá tính

Nhân cách đặc thù là thể hiện hiện tại của nghiệp – chúng ta là nghiệp (hành động) của chúng ta 

Do kết quả của nghiệp, một người có thể rơi vào một hoàn cảnh nhất định, hoàn cảnh ấy sẽ thúc đẩy 1 hành động nhất định cũng như những phản ứng tâm lý sau đó (ví dụ phát sinh tham ái hay ghét bỏ); sự kiểm soát với các phản ứng tạo ra cơ duyên cho tương lai 

Lưu ý: có những sự kiện xảy ra do tác nhân khác ngoài nghiệp (điều kiện vật lý hiện tại – ngoại duyên)

Tâm thức là kết quả của nghiệp và nhân cách là thể hiện của nghiệp; cái mà ta tưởng là cá tính thực ra là một tập hợp các thói quen. 

Khuôn mẫu thói quen thông thường của con người là phản ứng bằng sự tham luyến, si mê đối với các trải nghiệm được nhìn nhận là dễ chịu, phản ứng bằng ghét bỏ đối với các trải nghiệm được coi là khó chịu. Khi phá vỡ khuôn mẫu thói quen vốn có, chúng ta sẽ được giải thoát.

Ý nghĩa của tu tập: loại trừ các trạng thái tâm bất thiện, thay thế bằng các trạng thái tâm thiện; thiện nghiệp là sản phẩm của các trạng thái tâm thiện

b/ Quan điểm về Nghiệp theo Hinduism

Phật giáo và Ấn giáo có nhiều tương đồng khi nói về Kamma

II/ Phân loại Kamma

có thể thấy loại nghiệp thứ 3 trong cách chia 1 và nghiệp thứ 1 trong cách chia 2 khá giống nhau, đều là nghiệp gây ra do hoạt động thực hiện nhiều lần, được ưu tiên cho quả, cho quả trong nhiều kiếp 

Nhận xét: các công cụ giúp bóc tách, mổ xẻ tâm thức giúp chúng ta hiểu hơn về nghiệp, do nghiệp = tâm thức, tâm thức là sản phẩm của nghiệp

Bản thân chiêm tinh cung cấp cho ta một sơ đồ tâm thức

Hiểu hơn về nghiệp thông qua lá số chiêm tinh

lá số theo các nhánh chiêm tinh khác nhau thể hiện different layers of reality

nhận định: chiêm tinh phương tây gợi ý về tiềm năng, việc nên làm để phát triển, chiêm tinh Vedic nói về việc cần làm, phải làm

Tài liệu tham khảo

Chánh kiến và Nghiệp 

Paths to Transcendence: According to Shankara, Ibn Arabi & Meister Eckhart (Spiritual Masters) 

Light on Life: An Introduction to the Astrology of India 

Prarabdha or Pending Karma in Vedic Astrology 

Types of Karma and Vedic Astrology